Industrial relations and social dialogue
Płace minimalne w 2023 r. Przegląd roczny
Published:
29 June 2023
Research report
Abstract
Roczny przegląd płac minimalnych w 2023 r. przygotowano w kontekście bezprecedensowej inflacji w całej Europie. Chociaż w wielu państwach inflacja doprowadziła do gwałtownego wzrostu nominalnych stawek płac, w wielu przypadkach nie wystarczyło to do utrzymania siły nabywczej pracowników. Z niniejszego sprawozdania, opracowanego na podstawie zmian wprowadzonych w ciągu ostatniej dekady, wynika, że ogólnie rzecz biorąc, w prawie wszystkich państwach członkowskich u osób otrzymujących wynagrodzenie minimalne odnotowano wzrost siły nabywczej, zmniejszenie różnicy między ich wynagrodzeniami a przeciętnymi płacami oraz do pewnego stopnia wzrost przewyższający wzrost wydajności pracy. Pomimo krótkoterminowych strat w ujęciu realnym, te długoterminowe zyski nie zostały utracone w 2023 r. Nawet w kontekście rosnącej inflacji procesy ustalania wynagrodzeń nie zmieniły się znacząco. Wczesne skutki dyrektywy UE o płacach minimalnych są jednak zauważalne, a przy określaniu celów dla nowych poziomów więcej państw zdecydowało się na stosowanie międzynarodowych „orientacyjnych wartości referencyjnych”, o których mowa w dyrektywie, tj. 50% przeciętnego wynagrodzenia lub 60% mediany wynagrodzeń. W tegorocznym sprawozdaniu po raz pierwszy przedstawiono dogłębną analizę wynagrodzeń minimalnych netto dla osób dorosłych samotnie wychowujących dzieci za pośrednictwem EUROMOD, mikrosymulacyjnego modelu uwzględniającego podatki i świadczenia, a jednocześnie przedstawiono najnowsze wyniki badań na temat wynagrodzeń minimalnych opublikowane w 2022 r.
Key findings
W ostatnim dziesięcioleciu w większości państw członkowskich osoby otrzymujące wynagrodzenie minimalne skorzystały na różne sposoby z podwyżek ustawowych wynagrodzeń minimalnych: ich siła nabywcza wzrastała w ujęciu realnym, a płace brutto rosły bardziej niż średnie wynagrodzenie, często w tempie przekraczającym wydajność pracy. Największym realnym wzrostem płac brutto i netto w ciągu ostatniej dekady cieszyły się osoby z państw Europy Środkowo-Wschodniej, choć startowały z bardzo niskich poziomów bezwzględnych.
Niedawne straty w realnych płacach minimalnych, do których doszło w kilku państwach, nie osłabiły długoterminowego wzrostu siły nabywczej pracowników otrzymujących minimalne wynagrodzenie, który ma miejsce od 2013 r. Mediana wzrostu nominalnego w państwach członkowskich wynosiła prawie 11%, w porównaniu z 5% w 2022 r.
Ze względu na wysokie stopy inflacji w całej UE, te duże nominalne podwyżki nie spowodowały znacznego wzrostu siły nabywczej wśród osób otrzymujących minimalne wynagrodzenie, z wyjątkiem kilku państw (głównie Niemiec i Belgii). W tym inflacyjnym środowisku szczególnie ważne jest, aby siła nabywcza ustawowych wynagrodzeń minimalnych uwzględniała koszty utrzymania.
Przeciętna stawka podatku pracowniczego (podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie społeczne) od minimalnego wynagrodzenia brutto dla osoby żyjącej w jednoosobowym gospodarstwie bez dzieci wahała się od 6% w Hiszpanii do 40% w Rumunii. Najbardziej znaczącą zmianą w przepisach dotyczących płacy minimalnej było wprowadzenie miesięcznego ustawowego wynagrodzenia minimalnego na Cyprze.
Wpływ dyrektywy UE na ustalanie krajowego wynagrodzenia minimalnego był jak dotąd ograniczony, ponieważ etap transpozycji dopiero się rozpoczął. Jednym z pierwszych skutków jest to, że „orientacyjne wartości referencyjne” określone w dyrektywie (50% średniego wynagrodzenia i 60% mediany wynagrodzeń) są coraz częściej przyjmowane, czy to wyraźnie w (proponowanych) przepisach lub celach (Belgia, Bułgaria, Irlandia, Słowacja, Hiszpania), na podstawie rzeczywistych podwyżek (Chorwacja, Niemcy), czy też w formie żądań związków zawodowych (na przykład Czechy, Grecja, Holandia.
The report contains the following lists of tables and figures.
List of tables
Table 1: Gross nominal statutory minimum wages, 22 EU Member States, 2022 and 2023
Table 2: Change in monthly minimum wages in collective agreements for 10 low-paid jobs, in nominal terms, 1 January 2022 to 1 January 2023 (%)
Table 3: Processes of consultation and negotiation without formal agreement
Table 4: Minimum wage legislation and inflation
Table 5: Rule-based mechanisms to uprate minimum wage rates
Table 6: Overview of (debated) changes to social security contributions and income tax thresholds
Table 7: Overview of latest research on minimum wages in the EU
Table A1: Role of inflation in minimum wage setting: mentions in legislation and use in formulas (in the 22 EU Member States having a statutory minimum wage)
Table A2: Collectively agreed average monthly wages (national currency) in 10 low-paid jobs, January 2023
Table A3: Sources for the nominal collectively agreed wage change
List of figures
Figure 1: Gross hourly nominal minimum wages, 22 EU Member States, January 2023 (€)
Figure 2: Monthly changes in inflation, by category, EU27, January 2021–January 2023 (index, Jan 2021 = 100)
Figure 3: Recent inflation, EU27, January 2022 to January 2023 (%)
Figure 4: Rate of change in gross statutory minimum wage, 21 EU Member States, January 2022 to January 2023 (%)
Figure 5: Collectively agreed average and median monthly wages in 10 low-paid jobs, January 2023 (€)
Figure 6: Change in average monthly minimum wages set in collective agreements for 10 low-paid jobs, in nominal and real terms, 1 January 2022 to 1 January 2023 (%)
Figure 7: Changes in statutory minimum wages and negotiated minimum wages, 25 EU Member States, 2012–2023 (index, 2012 = 100)
Figure 8: A comparison of statutory minimum, negotiated and average wages and productivity, in real terms, 25 EU Member States, 2012–2023 (index, 2012 = 100)
Figure 9: Net monthly minimum wages, PIT and employee SIC for a single minimum wage earner, 21 EU Member States, 2022 (€)
Figure 10: Average PIT, employee SIC and social benefits as a percentage of gross minimum wage for a single person, 21 EU Member States, 2022
Figure 11: Share of gross minimum wage left for a single earner, 21 EU Member States (%)
Figure 12: Ten-year change in the proportion of net wage/disposable income to gross wage for minimum wage earners, 21 EU Member States, 2012–2022 (%)
Figure 13: Ten-year change in the real gross and real net minimum wages and real disposable income of minimum wage earners, 21 EU Member States, 2012–2022
Figure 14: Average tax wedge and composition of tax wedge for a single minimum wage earner, 21 EU Member States, 2022 (%)
Figure 15: Changes in the tax wedge for minimum wage earners, 21 EU Member States, 2012–2017 and 2017–2022 (%)
Figure 16: Overview of the process of minimum wage setting for 2023
Figure 17: Statutory minimum wage level as a percentage of the average wage, 20 Member States, 2021
- Number of pages
-
80
- Reference nº
-
EF23019
- ISBN
-
978-92-897-2331-2
- Catalogue nº
-
TJ-03-23-190-EN-N
- DOI
-
10.2806/950879
- Permalink
Cite this publication
Eurofound (2023), Minimum wages in 2023: Annual review, Minimum wages in the EU series, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
Related publications
Publication series
