Industrial relations and social dialogue
Aanpak van de stijgende inflatie in sectorale collectieve loononderhandelingen
Published:
06 September 2023
Research report
Abstract
Na een lange periode van prijsstabiliteit heeft de inflatie in de EU een opmerkelijke comeback gemaakt. In de nasleep van de COVID-19-pandemie hebben onder andere de door de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne aangewakkerde energiecrisis en de verstoring van de internationale toeleveringsketen de prijzen van grondstoffen en goederen doen stijgen. Terwijl de nominale lonen in 2021 en 2022 zijn gestegen, is de groei van de reële lonen onder de inflatie gebleven, waardoor vooral lage-inkomensgroepen werden getroffen. Hoewel de EU-instellingen verwachten dat de inflatie tegen 2025 langzaam zal dalen, hebben veel collectieve onderhandelingsronden nauwelijks gelijke tred kunnen houden met de snelle prijsstijgingen in 2022. Daarom zette de vraag van de vakbonden naar compensatie en loonsverhogingen in de collectief overeengekomen lonen bepaalde sectoren onder druk. De actualisering van de minimumlonen (overeenkomstig de richtlijn betreffende toereikende minimumlonen) speelt een belangrijke rol bij het beschermen van de koopkracht van lage lonen. Nu de lonen geen gelijke tred houden met de inflatie, kunnen er de komende jaren opnieuw spanningen ontstaan in de sociale dialoog en collectieve onderhandelingen.
Key findings
• De inflatie is terug en hoewel verwacht wordt dat ze tegen 2025 gestaag zal afnemen, voorspellen projecties dat de prijsgroei op middellange termijn zal aanhouden. De trends in de cao-lonen in 2022 weerspiegelden niet de stijgende kosten van levensonderhoud, wat resulteerde in een verder koopkrachtverlies voor werknemers.
• De regelingen voor collectieve loononderhandelingen en de loonvormingsmechanismen lopen sterk uiteen binnen de EU en vertonen duidelijke verschillen tussen de sectoren. Een analyse van collectieve loonovereenkomsten in vier sectoren – chemie en farmacie, metaalbewerking, horeca en huishoudelijk werk – in Frankrijk, Duitsland en Italië laat zien hoe de onderhandelde lonen de inflatieontwikkelingen maar moeilijk hebben kunnen bijhouden en meestal langzamer stegen dan de inflatie.
• Na de stijging van de inflatie heeft de herziening van de wettelijke minimumlonen in de geanalyseerde sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten een indirecte, maar belangrijke rol gespeeld. Het effect van een verhoging van het minimumloon is meestal groter voor lager betaalde werknemers en is in principe gunstig wat betreft de verdeling, omdat het de loonstructuur in collectieve loonovereenkomsten beperkt.
• Nieuwe factoren zoals tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden kunnen een aanzienlijke invloed hebben op de sectorale collectieve onderhandelingen. Hoewel tekorten aan arbeidskrachten meestal verband houden met banen op het gebied van de groene en digitale transitie, hebben activiteiten in de dienstensector ook te maken met tekorten aan arbeidskrachten in lager betaalde banen. De investeringen in bij- en omscholing, opleiding en verbetering van arbeidsprikkels en andere gerichte beleidsmaatregelen voor specifieke sectoren moeten worden verhoogd om het tekort aan arbeidskrachten terug te dringen, zoals voorgesteld in het Europees Jaar van de Vaardigheden 2023.
• Hoewel regeringen uitgebreide steunpakketten hebben gelanceerd om de gevolgen van de inflatie voor huishoudens, gezinnen en sectoren op te vangen, hebben specifieke maatregelen nauwelijks invloed gehad op de collectieve loononderhandelingen, met uitzondering van de inflatietoeslag in Duitsland.
The report contains the following lists of tables and figures.
List of tables
- Table 1: Government policies and initiatives to mitigate the impact of inflation
- Table 2: Sectoral collective agreements covered in the research
List of figures
- Figure 1: Economic forecast for spring 2023 – gross domestic product growth in the EU, euro zone and 27 Member States (%)
- Figure 2: Euro zone annual inflation and its main components, June 2013–June 2023 (annual rate of change)
- Figure 3: Nominal wage growth (consumer wages)
- Figure 4: Real wage growth (consumer wages)
- Number of pages
-
40
- Reference nº
-
EF23005EN
- ISBN
-
978-92-897-2343-5
- Catalogue nº
-
TJ-04-23-772-EN-N
- DOI
-
10.2806/004554
- Permalink
To be notified of this publication and other publications in this area please visit the subscription management centre to update your contact details and subscription preferences.
Cite this publication
Eurofound (2023), Tackling rising inflation in sectoral collective wage bargaining, Publications Office of the European Union, Luxembourg.