In het Verdrag van Lissabon is territoriale cohesie vastgesteld als de derde dimensie van de Europese cohesie. Hoewel er in het beleid hoge prioriteit wordt gegeven aan het bereiken van een geografisch evenwichtige economische ontwikkeling, bestaan er nog steeds verschillen in levensomstandigheden tussen stedelijke en plattelandsgebieden. In sommige gevallen worden deze verschillen groter. Dit verslag documenteert de verschillen tussen stad en platteland op het gebied van sociale, politieke, culturele en economische resultaten. Deze verschillen kunnen een ernstige bedreiging vormen voor de sociale cohesie in Europa. Uit dit verslag blijkt immers dat plattelandsbewoners zich vaker veronachtzaamd voelen door overheden en minder vertrouwen hebben in overheden en instellingen dan stedelingen. Bovendien is de openbare dienstverlening in plattelandsgebieden slechter dan in stedelijke gebieden en ontstaan er voortdurend lacunes in de dienstverlening. Om alle gebieden een goede toekomst te bieden, moeten innovatieve oplossingen worden gevonden om economische achteruitgang tegen te gaan. In dit verslag worden creatieve oplossingen geschetst die in de lidstaten worden ingezet om diensten te verlenen in afgelegen gebieden.
• De doelstelling om te zorgen voor een evenwichtige geografische ontwikkeling in alle Europese regio’s is verankerd in het Verdrag van Lissabon. Ondanks deze verbintenis bestaan er echter nog steeds aanzienlijke verschillen in inkomen en levensomstandigheden tussen plattelands- en stedelijke gebieden in Europa, waarbij de werkgelegenheid en het niveau van het menselijk kapitaal gemiddeld hoger zijn in stedelijke gebieden en de kloof op het gebied van mediaan inkomen de afgelopen tien jaar met bijna 20 % is toegenomen.
• Inwoners van plattelandsgebieden ondervinden een voordeel op het gebied van huisvestingskosten en -omstandigheden: slechts 6 % van de huishoudens besteedt bovenmatig veel aan huisvesting, tegenover 9 % van de huishoudens in steden. Plattelandsbewoners zijn vaker eigenaar van hun woning, wonen vaker in grotere huizen en hebben minder last van vervuiling en criminaliteit. De natuurlijke omgeving waarin zij leven, biedt ook mogelijkheden om klimaatneutraliteit na te streven.
• Het is belangrijk dat openbare diensten van goede kwaliteit in alle gebieden beschikbaar zijn om vertrouwen op te bouwen bij die burgers die het gevoel hebben dat hun gemeenschappen in de steek worden gelaten, aangezien de bevindingen aantonen dat ongelijke kansen en een gebrek aan erkenning ontevredenheid kunnen aanwakkeren en sociale tolerantie en vertrouwen kunnen aantasten. Dit algemene gebrek aan vertrouwen onder bewoners van plattelandsgebieden is vooral zorgwekkend en vraagt om meer politieke aandacht voor plattelandsgebieden en hun economische investeringen.
• Vrouwen in plattelandsgebieden hebben te maken met extra uitdagingen, zoals een grotere genderkloof op het gebied van werkgelegenheid en een conservatievere attitude. Het beleid moet daarom gericht zijn op het aanmoedigen van vrouwen in plattelandsgebieden om tot de arbeidsmarkt toe te treden en er te blijven. In dit verband is het belangrijk ervoor te zorgen dat er in plattelandsgebieden kinderopvangvoorzieningen van goede kwaliteit beschikbaar zijn.
• Het is van cruciaal belang dat de lidstaten voorrang geven aan investeringen in onderwijs en opleiding voor plattelandsgemeenschappen, aangezien plattelandsbewoners niet dezelfde toegang genieten als de bevolking in de steden tot diensten en infrastructuur, zoals scholen en hogesnelheidsbreedband. Deze verschillen in leefomstandigheden en openbare dienstverlening tussen stad en platteland lijken hun tol te eisen van het sociale kapitaal, aangezien plattelandsbewoners vaker het gevoel hebben dat hun rol en die van hun gemeenschap niet wordt erkend door de centrale overheden.
The report contains the following lists of tables and figures.
Cite this publication
Eurofound (2023), Bridging the rural–urban divide: Addressing inequalities and empowering communities, Publications Office of the European Union, Luxembourg.