Disclaimer: Voorliggende informatie is beschikbaar gemaakt als openbare dienstverlening; deze is noch door Europese Stichting tot Verbetering van de Levens- en Arbeidsomstandigheden bewerkt noch goedgekeurd. Voor de inhoud zijn alleen de auteurs verantwoordelijk.
Minister van Sociale Zaken, Aart Jan de Geus, verplicht werkgevers vanaf 1 januari 2007 mee te betalen aan de kosten voor kinderopvang. Hij vindt dat de huidige, vrijwillige regeling te weinig wordt nageleefd. Deze regeling gaat er van uit dat ouders, de overheid en de beide werkgevers ieder een derde van de kosten voor kinderopvang betalen. Werkgeversorganisaties hebben zich uitgesproken tegen het plan, terwijl de FNV vakbond AbvaKabo het plan toejuicht. Nog beter zou het zijn als kinderopvang een basisvoorziening, voornamelijk gefinancierd uit overheidsmiddelen, zou worden. De grootste oppositiepartij, de PvdA, steunt dit idee en heeft hiertoe een initiatiefwet ingediend.
In de Wet kinderopvang is in 2005 vastgelegd dat ouders, overheid en werkgevers ieder een derde van de kosten voor kinderopvang betalen. Met organisaties van werkgevers en werknemers is toen afgesproken dat in 2008 ongeveer 90% van alle werknemers een derde van deze kosten voor kinderen van 0 tot 12 jaar van hun werkgever vergoed zou krijgen. In de praktijk betekent dit dat beide ouders van hun werkgever ieder een zesde van de kosten vergoed krijgen. Op basis van recent vrijgekomen onderzoeksgegevens acht de Minister van Sociale Zaken, Aart Jan de Geus, het onwaarschijnlijk dat het streefcijfer tijdig zal worden gehaald. Daarom stelt de Minister nu voor de werkgeversbijdrage te verplichten.
Uit recent, in juni 2006 gepresenteerd, onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken blijkt dat ruim een derde van de werknemers geen volledige bijdrage van zijn werkgever ontvangt voor de kosten van de crèche en de na- en tussenschoolse opvang. Van de werknemers, die onder een cao vallen, ontvangt ruim 72% een volledige vergoeding, de overigen geen of een onvolledige tegemoetkoming. Onder werknemers, die niet onder een cao vallen, is de situatie ongunstiger. Hier heeft meer dan de helft helemaal geen regeling. Ruim 34% heeft wel een volwaardige regeling. Deze constatering bracht de Minister ertoe werkgevers te verplichten. Zijn voorstel is eind juni overgenomen door het kabinet. De Minister wil de verplichte werkgeversbijdrage bereiken via een opslag op de WW-premie die werkgevers nu al betalen. De werkgevers zullen van de premie weinig merken, omdat het algemene tarief van de winstbelasting voor bedrijven zal worden verlaagd van 29,6% naar 25,5%. Bovendien, door spreiding van de lasten over alle werkgevers, gaan werkgevers in bepaalde (niet-commerciële) sectoren waar relatief veel vrouwen werken, er ook op vooruit.
De Raad van State, die zich eveneens over de kwestie heeft gebogen, kan zich vinden in het voorstel van de Minister, omdat het een verbetering betekent ten opzichte van de huidige situatie. De Raad geeft er echter de voorkeur aan dat kinderopvang een basisvoorziening wordt en uit de algemene middelen wordt betaald. Hierbij vergelijkt de Raad de situatie in Nederland met die in andere EU landen, waar kinderopvang wel als een basisvoorziening door de overheid wordt gefinancierd.
De resultaten van het onderzoek en de conclusies van de minister zijn besproken met de sociale partners in de Stichting van de Arbeid, STAR. Werkgeversorganisatie VNO-NCW acht de wettelijke verplichting voor werkgevers per 1 januari 2007 prematuur. De organisatie benadrukt dat nu reeds ruim 86% van de werknemers voor zo’n bijdrage in aanmerking komt, een significante toename ten opzichte van vorig jaar toen 73% een regeling kende. Maar hierbij moet opgemerkt worden dat regelingen meer en minder kunnen omvatten; de Minister oordeelde dat de gestelde norm van een volwaardige bijdrage in veel gevallen niet werd gehaald. De FNV vakbond AbvaKabo is juist blij met een verplichte werkgeversbijdrage voor kinderopvang. Al zou dit een stap in de goede richting zijn, beter vindt de vakbond het als kinderopvang een basisvoorziening voor iedereen wordt.
De vakbond wordt in deze mening niet alleen gesteund door de Raad van State, maar ook door de grootste oppositiepartij, de PvdA,. In de visie van de PvdA is kinderopvang te vergelijken met basisvoorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg. Ook deze partij wijst erop dat het in de EU zone ongebruikelijk is dat werkgevers bijdragen aan de kinderopvang. In het PvdA-plan zou de overheid het grootste deel van de kinderopvangkosten dienen te dragen. De partij zou hiervoor 800 miljoen Euro vrijmaken. Dit plan wordt in de Tweede Kamer gesteund door conservatieve partijen als de VVD en de LPF. Het plan zal in het najaar als initiatiefwet in de Kamer worden behandeld.
Marianne Grunell, HSI