Disclaimer: Voorliggende informatie is beschikbaar gemaakt als openbare dienstverlening; deze is noch door Europese Stichting tot Verbetering van de Levens- en Arbeidsomstandigheden bewerkt noch goedgekeurd. Voor de inhoud zijn alleen de auteurs verantwoordelijk.
De cao-lonen stijgen in 2008 gemiddeld met 3 procent, tegen 2 procent in 2007. Deze algehele toename is terug te vinden in sectoren als dienstverlening en vervoer, waar harde acties nodig waren om tot dit onderhandelingsresultaat te komen. Bij TNT Post en bij het streekvervoer speelt ook mee dat cao-afspraken moeten worden gemaakt tegen de achtergrond van niet afgeronde marktwerkingsoperaties en reorganisaties.
De lonen in cao’s stijgen in 2008 gemiddeld met 3 procent, zo wordt gerappporteerd in de Voorjaarsrapportage cao-afspraken 2008. Vorig jaar zat er voor werknemers niet meer in dan een stijging van 2 procent. In cao’s is er meer aandacht gekomen voor het aan het werk houden van en het langer doorwerken door ouder personeel. In de onderzochte 100 cao’s zijn voor 37% van de werknemers afspraken gemaakt over leeftijdsbewust personeelsbeleid, tegen 24% in 2007. Extra vrije dagen voor oudere werknemers worden langzaam afgebouwd, zo blijkt uit de cao-inventarisatie (Perspectief op langer doorwerken 2008) . Dit is in lijn met het beleid van de Minister van Sociale Zaken, die de sociale partners heeft opgeroepen ontzie-beleid voor ouderen af te bouwen, zodat deze kosten niet langer tegen oudere werknemers kunnen worden gebruikt. Verder krijgen dit jaar meer werknemers de mogelijkheid na hun 65ste door te werken. In 2006 was dat nog één op de vier, nu is dat één op de drie.
In verschillende sectoren zijn in de loop van het voorjaar de cao’s afgesloten, - van academische ziekenhuizen tot de kleinmetaal, waar overigens ook acties de collectieve arbeidsovereenkomsten begeleiden. Grote acties waren er bij de post, onder de buschauffeurs en in het onderwijs. In de laatste sector, het onderwijs, hebben nog niet alle werkgevers hun handtekening onder het akkoord gezet, omdat zij vrezen dat zij budget tekort komen voor de gemaakte afspraken.
Bij het postbedrijf TNT leidde de cao-onderhandelingen tot acties. Het bod van de directie van 1,5 procent stond ver af van de eis van 3,5 procent van de vakbonden. Ook het compromis voorstel van de directie, waarbij een bonus van nog eens 1,5% structureel werd gemaakt, maar de bonden wel een loonsverlaging van 25% in 2009 moesten accepteren, wakkerde het vuurtje alleen maar aan. Het bedrijf wijst op de toenemende concurrentie op een krimpende markt, de vakbonden wijzen op de winsten die het bedrijf nog steeds boekt. De partijen zijn al een jaar met elkaar in gesprek over deze cao. De vakbonden voerden actie bij een aandeelhoudersvergadering, hielden een protestmanifestatie in het midden van het land, en hielden een estafette staking door het gehele land. Eind mei konden de vakbonden de leden een akkoord voorleggen van 3% salarisverhoging. Ook is een maandelijkse, niet-structurele uitkering afgesproken van 0.5% van het maandsalaris. Het akkoord heeft een looptijd van een jaar, een periode waarbinnen partijen knopen moeten doorhakken over moeilijke zaken als de marktconformheid van de TNT salarissen, zo is in de cao opgenomen.
In de sector postbezorging is bijzonder dat er nu ook bij de bedrijven Sandd en Selektmail cao’s zijn afgesproken. Eerder werkten de postbezorgers op een soort freelance contract (NL0704049I). Steun in de rug kregen de vakbonden van de Staatssecretaris van Economische Zaken, mijnheer Frank Heemskerk, die niet verder wilde gaan met een volledige liberalisering van de postmarkt als de sociale partners niet tot afspraken konden komen over het werken op arbeidscontract.
In de postsector, maar ook bij het streekvervoer speelt mee dat cao-afspraken moeten worden gemaakt tegen de achtergrond van niet afgeronde marktwerkingsoperaties en reorganisaties.
Bij de buschauffeurs in het streekvervoer kwam de cao niet gemakkelijk tot stand. Na vier maanden onderhandelen, is er nog steeds geen akkoord tussen de vakbonden en vervoersbedrijven Connexxion, Arriva en Veolia. De werkgever wil de komende drie jaar tot een loonsverhoging van 11,5% komen, maar de bonden beschouwen dat als een sigaar uit eigen doos. Zo wil de werkgever dat de chauffeurs flexibeler worden en een kwartier van hun doorbetaalde pauze opgeven. De vervoersbedrijven, die in andere streken van Nederland, ook het treinverkeer voor hun rekening nemen, kwamen wel tot een akkoord met de vakbonden. De 3,5%, die daar overeen werd gekomen, wordt bekostigd uit de treinkaartjes die jaarlijks met eenzelfde percentage stijgen. In het busvervoer bepaalt de Minister de prijs van het kaartje. Na twee manden actie voeren, heeft de Staatssecretaris voor Vervoer, mevrouw Tineke Huizinga, een financiële bijdrage toegezegd, om het overleg weer vlot te trekken. De partijen zijn het nu eens geworden over een loonsverhoging van 3,5% per 1 januari 2008, en een loonsverhoging van 2% per 1 januari 2009. De looptijd van de cao is 1,5 jaar. De eindejaarsuitkering is met 0,5% verhoogd en er komt een bijdrage in de ziektekostenpremie in juni 2009.
Marianne Grünell, HSI
Voorjaaarsrapportage cao-afspraken 2008 (2008) ’s Gravenhage: Ministerie van SZW
Perspectief op langer doorwerken 2008 (2008) ’s Gravenhage: Ministerie van SZW