Disclaimer: Voorliggende informatie is beschikbaar gemaakt als openbare dienstverlening; deze is noch door Europese Stichting tot Verbetering van de Levens- en Arbeidsomstandigheden bewerkt noch goedgekeurd. Voor de inhoud zijn alleen de auteurs verantwoordelijk.
CNV Dienstenbond lanceert plan om werknemersinvloed in ondernemingen te vergroten. Het doel ervan is de continuïteit van bedrijven te vergroten en de balans in belangen te verbeteren. De voorstellen betreffen onder meer het vergroten van het aantal werknemerscommissarissen in de Raad van Bestuur, het invoeren van een loyaliteitsdividend en het verbeteren van de strategische communicatie tussen de top en de werkvloer in een bedrijf. Het eerste bedrijf dat in aanmerking zou komen voor deze machtsverandering is ABN Amro / Fortis, dat als gevolg van de financiële crisis van 2008 deels moest worden overgenomen door de staat.
Het voorstel van de CNV Dienstenbond, gericht op het vergroten van de invloed van werknemers, ook in financiële zin, omvat vijf punten. Benoem minimaal 1/3 van de leden van de Raad van Commissarissen als werknemerscommissarissen. Stel een College van Werknemers aan met zitting in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) door middel van participatieaandelen. Verplicht minimaal één keer per jaar direct contact van de directievoorzitter met de werknemers over het te voeren beleid. Activeer de pensioenfondsen om volop deel te nemen bij AvA’s. Voer een loyaliteitsdividend in. De eisen zijn er alle op gericht de continuïteit van de onderneming te vergroten en een betere balans te vinden tussen de verschillende belanghebbenden.
Eenderde deel Raad van Commissarissen werknemerscommissaris
CNV Dienstenbond acht een beter toezicht op het bestuur van beursgenoteerde bedrijven noodzakelijk voor het herstellen van de balans tussen de verschillende belanghebbenden in een onderneming: dat zijn de aandeelhouders, de bestuurders, de overheid, de pensioenfondsen en vooral de werknemers. In de visie van de CNV is de balans nu uit evenwicht en doorgeslagen in de richting van de korte termijn. Om dit te veranderen moet de rol van de werknemers binnen een beursgenoteerd bedrijf nodig worden herzien. De werknemer moet extra invloed krijgen in het dagelijks bestuur van een beursgenoteerde onderneming. Daarom stelt de CNV voor dat minimaal 1/3 van de leden van de Raad van Commissarissen als werknemerscommissarissen worden benoemd, waarbij het moet gaan om onafhankelijk commissarissen die worden aangesteld om de werknemersbelangen te waarborgen. Om te beginnen bij ABN Amro / Fortis; daar zou eenderde van de commissarissen de werknemersbelangen moeten behartigen. Deze werknemerscommissarissen mogen in geen enkel opzicht enig financieel belang hebben in de onderneming, zodat de lange termijnbelangen van de werknemers goed worden behartigd. De benoeming vindt plaats door middel van geheime stemming onder alle werknemers binnen de onderneming.
Participatieaandelen voor werknemers.
De CNV Dienstenbond pleit verder voor participatieaandelen voor werknemers. Deze aandelen bestaan uit dividendloze (beschermingspreferente en prioritaire) aandelen, die bindende benoemingsbevoegdheden ten aanzien van het aanstellen van topbestuurders en commissarissen mogelijk maken. Ze geven geen financieel gewin, maar geven wel toegang tot de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) en een vetorecht bij belangrijke beslissingen. Hierdoor krijgen werknemers invloed op het beleid van de onderneming, via het stemrecht van de participatieaandelen, zonder dat ze in enige mate financieel betrokken zijn. Dit zorgt voor een goede vertegenwoordiging van de langetermijn visie in de beleids- en strategievorming van de onderneming.
De participatie-aandelen komen in handen van een speciaal op de richten College van Werknemers (CvW). Dit kan in samenwerking met het medezeggenschapsorgaan en de werknemerscommissarissen worden opgericht. Ook vakbonden hebben hier een rol, om het CvW te informeren, en samen de werknemers te informeren. Het CvW dienst zijn beslissingen in de AvA terug te koppelen naar de werkvloer en de werknemerscommissarissen. Communicatie wordt aldus verbeterd.
Meer openheid over beleid via direct contact werknemers met hoogste bestuurslaag
Een ander actiepunt van de CNV Dienstenbond is dat er verplicht minimaal één keer per jaar direct contact van de directievoorzitter met de werknemers over het te voeren beleid is. Deze regeling is bedacht om te voorkomen dat werknemers uit de media kunnen leren dat er belangrijke beslissingen in hun bedrijf zijn genomen, die tot dan toe nog onbekend waren. En dus in het geheim zijn genomen. De CNV pleit voor openheid en een cultuuromslag Het bestuur dient de werknemers op de overlegbijeenkomst te informeren over het te voeren beleid. Op hun beurt kunnen werknemers zich tijdens deze bijeenkomsten uitspreken over de te nemen strategische beslissingen. Dit directe contact dienst plaats te vinden altvorens er een AvA is geagendeerd, zodat het bestuur volledig op de hoogte is van verschillende standpunten onder haar werknemers. Hier kunnen de werknemerscommissarissen en het College van Werknemers ook hun eigen standpunten geven en feedback krijgen van werknemers. Met dit punt wil de CNV onderstrepen dat een cultuuromslag naar een lange termijnvisie, gericht op het verkrijgen van duurzaam ondernemingsbeleid, pas kan slagen als iedereen meedoet.
Beleggersmacht pensioenfondsen
Het CNV besteedt apart aandacht aan de pensioenfondsen, die zij oproept om volop deel te nemen bij AvA’s. Pensioenfondsen beleggen het spaargeld van de Nederlandse bevolking. Het zijn lange termijn beleggers. Samenwerking zou veel beter kunnen, omdat werknemers en pensioenfondsen een wederzijds belang hebben bij duurzaam investeren in ondernemingen. Tot op heden hebben pensioenfondsen hun beleggingsmacht nauwelijks uitgeoefend; dat is verbazingwekkend, maar ook onwenselijk. Het CNV pleit voor het activeren van de pensioenfondsen als duurzame belegger.
Loyaliteitsdividend
Ten slotte wil het CNV het loyaliteitsdividend stimuleren. Dit betekent dat aandeelhouders die langdurig trouw blijven aan een onderneming, dat wil zeggen over meer dan 5 jaar, een extra winstuitkering krijgen. Hier kan het CNV een voorbeeld noemen. Bij DSM is in 2006 een loyaliteitsdividend ingevoerd. Trouwe beleggers ontvangen na drie jaar 30% extra dividend, en elk daarop volgend jaar 10%. De regeling was omstreden, werd door de rechter verboden, maar is uiteindelijk door de Hoge Raad in 2007 goedgekeurd. Het loyaliteitsdividend heeft voordelen, omdat het stabiel ondernemerschap bevordert. Het dividend stimuleert langetermijn beleggen en de overheid kan dit fiscaal stimuleren.
De CNV Dienstenbond geeft met dit plan, om de werknemerinvloed in ondernemingen te vergroten, een eerste toekomstgericht antwoord op de financiële en economische crisis. Het eerste bedrijf dat in aanmerking zou komen voor deze machtsverandering is ABN Amro / Fortis, dat als gevolg van de financiële crisis van 2008 deels moest worden overgenomen door de staat. Het CNV-plan zal voor advies worden voorgelegd aan de Sociaal-Economische Raad, de Stichting van de Arbeid, politici en pensioenfondsen.
Marianne Grünell, HSI