Afwijzing van aansprakelijkheid: deze informatie is bedoeld als dienstverlening aan de lezer, maar is niet bewerkt door de Europese Stichting tot verbetering van de levens- of arbeidsomstandigheden. De inhoud valt onder de verantwoordelijkheid van de auteur(s).
De wetgeving over streefcijfers voor vrouwen in de top van bedrijven is in Nederland per 1 januari 2013 ingegaan. De Europese Commissie heeft eind 2012 voorgesteld om eveneens streefcijfers en geen quota in te voeren. Gezien het lage aantal topvrouwen moet Nederland in 4 jaar tijd het aantal vrouwen in de top zien te verveelvoudigen. Een uitzondering op deze regel vormt de Nederlandse politietop, waar eind 2012 37% vrouw is.
Vanaf 1 januari 2013 is de wetgeving over streefcijfers voor vrouwen in de top van bedrijven van kracht geworden. Voor 2016 zou 30% van alle management posities door vrouwen moeten zijn vervuld. Dat betekent een verveelvoudiging van de huidige verdeling. Momenteel geldt dit voor 8% van alle management functies. Voor 2016 moet het aantal vrouwelijke bestuurders bij beursgenoteerde bedrijven van 3,4% naar 35% zijn gestegen. Dat is in absolute getallen van 9 naar 100 vrouwen. Het aantal vrouwelijke commissarissen moet verdrievoudigen, van 56 naar 178 vrouwen. (NL1106019I) In dit verband is interessant dat begin 2013 door de Socialistische Partij in de Tweede Kamer een initiatiefwet is ingediend, die commissarissen beperkt in het aantal functies (vijf) dat zij mogen vervullen.
Ook op Europees niveau geen quota, maar streefcijfers,
De Europese Commissie heeft eind 2012 voorgesteld om geen quotum te stellen, maar om eveneens een streefcijfer in te voeren. Beursgenoteerde ondernemingen zouden voor 2020 moeten proberen 40% van hun bestuursfuncties te laten bekleden door vrouwen. Precies zoals in Nederland is men ook op Europees niveau teruggeschrokken voor een quotum. Aan de streefcijfers zijn geen sancties verbonden bij het niet behalen van de doelstelling. Bedrijven moeten in hun jaarverslag wel aandacht besteden aan dit onderwerp, en het eventueel niet behalen van de doelstellingen. Voor overheidsbedrijven is de Europese Commissie in zoverre strenger dat hier eerder, in 2018 reeds een percentage van 40% moet zijn behaald. Tegenstanders in de Commissie wezen op het economisch tij, waarin het moeilijk is bedrijven te verplichten tot het aannemen van vrouwen in de top. Een ander probleem schuilt in de nationale soevereiniteit. De lidstaten moeten zelf regelgeving ontwikkelen over vrouwenquota. Omdat een quotum geen haalbare kaart bleek in de Europese Commissie – elf landen waren tegen - is met het streefcijfer de procedure om die 40% te behalen scherper omschreven. Bedrijven worden bijvoorbeeld verplicht voor een vrouw te kiezen indien er bij een sollicitatie sprake is van gelijkwaardige kandidaten. Momenteel bestaan besturen van bedrijven voor 13,5% uit vrouwen en is van de voorzitters slechts 2,5% vrouw.
Politie positieve uitzondering
Eind 2012 telt de Nederlandse politietop opmerkelijk veel vrouwen. Terwijl landelijk de groei van vrouwen in de top stagneert, ligt het aandeel van vrouwen in de politieleiding op 37%. Betrokkenen maken duidelijk dat meer vrouwen in de top niet de richtsnoer voor het beleid was. De samenstelling van de politietop is een puzzel, waarbij gezocht wordt naar de juiste mix van eigenschappen en competenties. Zo kan het voorkomen dat er van de vierhoofdige leiding er drie vrouw zijn. Maar het is een feit dat Minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken in 2007 expliciet heeft gekozen voor diversiteitsdoelstellingen in het personeelsbeleid. In een volgende kabinetsperiode is die doelstelling weer afgeschaft, maar bij enkele korpsleidingen is haar boodschap wel degelijk blijven hangen. Bij diversiteit denkt men dan niet alleen aan vrouwen, maar ook aan de verhouding autochtonen - allochtonen, maar ook aan geaardheid of leeftijd. Bovendien heeft het beleid van Ter Horst er in ieder geval toe geleid dat er meer zogenoemde zij-instromers bij de politie kwamen. Dat zijn dus mensen die op latere leeftijd, met een iets ander voortraject voor de politie kiezen. Bij samenstelling van de top is de laag eronder, de zogenoemde kweekvijver waaruit kan worden gevist, enorm belangrijk. Wat nu onder vrouwen lijkt gelukt, is nog een te mooi streven voor allochtonen, die sterk zijn ondervertegenwoordigd.
Marianne Grunell, University of Amsterdam, AIAS/HSI