Kontekst UE
Technologie ICT zrewolucjonizowały pracę i życie w XXI wieku.Postępy w dziedzinie ICT otworzyły drogę do nowych form pracy. Telepraca i praca mobilna z wykorzystaniem ICT stały się częścią pakietu elastycznych form organizacji pracy, mających na celu unowocześnienie organizacji pracy. Decydenci w wielu krajach UE omawiają gwałtowną zmianę sposobu wykonywania pracy oraz jej wpływ na inne aspekty naszego codziennego życia, takie jak organizacja pracy, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, zdrowie i dobrostan.
Europejskie porozumienie ramowe w sprawie telepracy, podpisane przez partnerów społecznych na poziomie UE w 2002 r., definiuje telepracę i ustanawia ogólne ramy warunków pracy telepracowników na poziomie europejskim. Ma ono na celu pogodzenie potrzeb w zakresie elastyczności pracy i jej bezpieczeństwa wspólnych dla pracodawców i pracowników.Od czasu jego podpisania rozwój technologiczny przyczynił się do rozpowszechnienia tej formy organizacji pracy i utorowania drogi ku większej mobilności pracowników w zakresie wykonywania pracy zdalnej.
W czerwcu 2020 r. partnerzy społeczni na szczeblu UE podpisali umowę ramową w sprawie cyfryzacji, wprowadzającą odpowiednie przepisy dotyczące „sposobów łączenia i rozłączania się”, które mają zostać wdrożone na szczeblu krajowym zgodnie z procedurami i praktykami właściwymi dla zarządzania i pracy w państwach członkowskich.
W styczniu 2021 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję wzywającą Komisję Europejską do zaproponowania ustawy umożliwiającej osobom pracującym cyfrowo pozostawanie offline poza godzinami pracy. Powinna ona również określić minimalne wymagania dotyczące pracy zdalnej oraz ustalić warunki pracy, godziny pracy i okresy odpoczynku.
Od początku 2020 r. w wyniku pandemii COVID-19 wielu pracodawców i pracowników zdecydowało się na telepracę, co może potencjalnie zmienić sposób, w jaki będziemy pracować w przyszłości. Ta zmiana daje przedsiębiorstwom możliwość utrzymania miejsc pracy i pomaga pracownikom zachować zatrudnienie, ale także stwarza wyzwania związane ze zdrowiem i równowagą między życiem zawodowym a prywatnym, związane z zacieraniem się granic, długim czasem pracy i stałą dyspozycyjnością.
Działania Eurofound w obszarze telepracy łączą się z priorytetem Komisji na lata 2019–2024 dotyczącym Europy na miarę ery cyfrowej.
Główne przesłania
- Telepraca staje się coraz powszechniejsza we wszystkich krajach UE: ponad jedna trzecia osób zatrudnionych rozpoczęła pracę zdalną na początku pandemii COVID-19, kiedy wiele z nich miało małe doświadczenie w tego rodzaju pracy lub nie miało go wcale.
- W badaniu siły roboczej Unii Europejskiej (EU-LFS) rozróżnia się pracowników, którzy „zazwyczaj” pracują z domu i tych, którzy „czasami” pracują w tym trybie. Wzrost poziomu telepracy w 2020 r. był spowodowany wzrostem liczby osób zazwyczaj pracujących z domu. Przed pandemią w większości krajów praca czasami wykonywana z domu była bardziej powszechna, a w 2020 r. utrzymywała się na podobnym poziomie jak w 2019 r. W 2020 r. bardziej typowym rozwiązaniem stała się praca zazwyczaj z domu.
- Większość pracowników w UE woli pracować z domu kilka razy w tygodniu w perspektywie długoterminowej.
- Telepracownicy pracujący z domu dwukrotnie częściej przekraczają 48-godzinny limit czasu pracy niż pracownicy w tradycyjnym miejscu pracy, i znacznie częściej pracują w czasie wolnym.
- Częstsze stosowanie telepracy wskazuje, że zacierają się granice między życiem zawodowym a prywatnym. Istotnym zadaniem rządów i partnerów społecznych będzie wprowadzenie inicjatyw na rzecz „prawa do bycia offline” i podobnych, aby duże grupy pracowników nie były narażone na wyczerpanie fizyczne i emocjonalne.
- Po przejściu na telepracę podczas pandemii hybrydowe tryby pracy, które były najbardziej typowe przed pandemią, ponownie staną się najbardziej rozpowszechnioną formą telepracy.
- Partnerzy społeczni i decydenci powinni dążyć do uwzględnienia we wszelkich ramach prawnych i umowach przepisów dotyczących wyzwań związanych z czasem pracy, bezpieczeństwem i higieną pracy lub dostępem do sprzętu i korzystaniem z niego.
